Ondanks het vele studiewerk en het politieke tromgeroffel, blijft het complex project Nieuwe Sluis Zeebrugge een zandkasteel. De enige definitieve beslissing in twintig jaar gebeurde in 2019 toen de locatie werd vastgelegd, concludeert Apzi-Voka West-Vlaanderen.
De havengemeenschap blijft op zijn honger zitten over het complex project Nieuwe Sluis Zeebrugge. Hoe triomfantelijk de Vlaamse regering op vrijdag 26 april ook probeerde te communiceren over haar goedkeuring van een ‘ontwerp kaderbesluit’, is dit slechts een minimaal vereist papier om het dossier naar de volgende regering te kunnen doorschuiven. Dit lijkt op een scholier die zijn ouders wil doen geloven dat zijn B-attest – de glansloze minimumprestatie – een onderscheiding is.
Het bereikte document is ver van het beloofde “robuust besluit” voor de realisatie van de infrastructuur, zoals door Vlaams minister-president Jan Jambon (N-VA) aangekondigd op de nieuwjaarsbijeenkomst (zie foto) van Apzi-Voka West-Vlaanderen. Wat nu voorligt, moet eerst nog de toets van het openbaar onderzoek en de Raad van State doorstaan. Tegelijk zijn er op 9 juni verkiezingen waarvan – uiteraard – geen mens op voorhand de uitslag kent. Het wordt dus nog spitsroeden lopen vooraleer het zandkasteel in beton kan veranderen.
Lijdensweg
Tot dat inzicht komt ook Apzi-Voka West-Vlaanderen. “We verwelkomen de beslissing, maar we hadden gehoopt dat we al verder zouden staan”, zegt voorzitter Marc Adriansens van de vereniging van private havenondernemingen in Zeebrugge. “Het ‘ontwerp kaderprojectbesluit’ is een hele mond vol, maar we stellen vast dat dit nog geen definitieve beslissing is. We zijn nog altijd niet aan het einde van wat stilaan een lijdensweg aan het worden is.”
Het dossier voor een tweede, volwaardige zeesluis naar de achterhaven van Zeebrugge gaat al twintig jaar mee sinds de presentatie van het Strategische Haveninfrastructuurproject (SHIP) in 2004. Sindsdien werd maar één definitieve beslissing genomen. Op 28 juni 2019 werd de locatie op de plaats van de oude Visartsluis vastgelegd door de vorige Vlaamse regering onder minister-president Geert Bourgeois (N-VA) en minister van openbare werken en mobiliteit Ben Weyts (N-VA). Dit werd drie jaar geleden bekrachtigd toen in juni 2021 de tegenstanders hun procedures bij de Raad van State stopzetten.
Nog geen budget
“In de huidige legislatuur gebeurde er heel veel participatie, overleg en studiewerk. Apzi-Voka had gehoopt dat de huidige regering de volgende grote horde zou nemen, namelijk een definitief projectbesluit; dit is als het ware de bouwvergunning. Maar zover zijn we niet geraakt. Nu pas start het openbaar onderzoek, er moet een advies bij de Raad van State opgevraagd worden en er moet nog een omgevingsvergunning opgemaakt worden. Volgens onze experts inzake infrastructuurdossiers zal dat pas voor begin 2025 zijn”, verwacht Dieter Coussée, Voka-regioverantwoordelijke Noord-West-Vlaanderen.
"We zijn nog altijd niet aan het einde van de lijdensweg"
Het aanslepende tijdverlies is voor de havenondernemers een bittere pil om te slikken. “Hadden we onderweg een goed half jaar gewonnen, dan was er nu een definitief projectbesluit”, zegt Adriansens. “We zijn dus nog altijd niet aan het einde van de lijdensweg. Daarnaast is ook het nodige budget van ondertussen bijna 3 miljard euro nog niet geregeld. We hopen nu op een snelle voortgang van dit dossier en blijven vragen dat de werken ten laatste in 2027 starten.”
Monsterlijk studiewerk
Waar komt al die vertraging vandaan? Zoals in elke ‘perfecte storm’ vielen tal van belastende factoren samen in de weidse procedures van een complex project en het bijhorende studiewerk. Er waren bijvoorbeeld maar liefst twintig te onderzoeken alternatieven voor de positionering van de sluis, de lokale verkeersinrichting en de keuzes voor het doorgaand verkeer. Dat creëerde een monsterlijke behoefte aan studiekracht waarover Vlaams minister van openbare werken en mobiliteit Lydia Peeters (Open Vld) in oktober 2021 alarm sloeg.
De havenspelers en de politiek schoten in actie en onder de leiding van Vlaams minister-president Jan Jambon (N-VA) werd een taskforce opgericht. Bijkomend gooide Port of Antwerp zijn volle gewicht in de schaal om dit eerste belangrijke dossier voor Zeebrugge niet te laten uitgroeien tot de struikelsteen voor de gewenste havenfusie Port of Antwerp-Bruges. Bij CEO Jacques Vandermeiren waren de woorden van Apzi-voorzitter Adriansens “zonder sluis hoeft de fusie voor ons niet” hard blijven nazinderen.
Bloementuil
Het volgende tijdverlies ontstond in september 2023 bij de adviesronde over het gekozen alternatief, het zogenaamde ‘eerste voorontwerp projectbesluit’. Het was de bedoeling om tegen de jaarwisseling het eindbeeld op basis van de adviezen in een ‘ontwerp projectbesluit’ te finaliseren. In de plaats ontstond opnieuw vier maanden vertraging door de veelheid aan adviezen die bijkomend studiewerk vroegen.
Respect voor iedereen die in zulke omstandigheden zijn nek uitstak en tot het huidige kaderprojectbesluit kwam. Deze mijlpaal bereiken was geen sinecure. Maar dit is nog niet de laatste mijlpaal waar de bloementuil wacht. Tot na het openbaar onderzoek en de daaropvolgende verwerking van de feedback, blijft dit dossier een overlevingstocht. Wellicht pas volgend jaar zullen we weten of het zandkasteel definitief in een betonnen sluis verandert.
TEKST: R. Jacobus
FOTO: W. De Wulf
